Armenian dialects

Sometimes I’ve had to contrast a phenomenon in Standard Armenian against the flurry of existing (and usually dead) non-standard dialects. The list below is adapted from Martirosyan 2018/2019. My goal is a practical one of just keeping track of grammar-like references that can make it easy for me (and others) to quickly get cross-dialectal data on some topic.

I omit dictionaries and lexical-etymological work or diachronic work. I focus strictly on grammars, descriptive sketches, or survey papers. I include some references that have more historical value, rather than practical, such as Adjarian 1899 which was one of the earliest modern works on Armenian and one of the earliest uses of voice onset time (Braun 2013). I also include some folklore work on Istanbul Armenian because of its analytical uses.

PS: I’ll slowly add more stuff over time. A lot of thanks to George Balabanian, Nikita Bezrukov, Julianne Kapner, Hrach Martirosyan, Stavros Skopeteas, and Bert Vaux for helping me find stuff, and to Michael Kim and Randy Wilson for help in archiving.

General surveys

Adjarian 1909 is in French, and then expanded in Adjarian/Աճառեան 1911, and translated in Dolatian prep. I cite page numbers from Adjarian 1911 and link to the English translation. Adjarian later summarized his work in his 1913 dictionary.

  • Adjarian, Hrachia. 1909. Classification des dialectes arméniens. Paris: Librairie Honoré Champion. LINK (backup)
  • Աճառեան, Հրաչեայ. 1911. Հայ Բարբառագիտութիւն [Armenian dialectology]. Մոսկուա-Նոր-Նախիջեւան: Լազարեան Ճեմարան Արեւելեան Լեզուաց. (backup, backup)
  • Աճառեան, Հրաչեայ. 1913. Հայերէն գաւառական բառարան [Armenian provincial dictionary]. Թիֆլիս: Լազարեան Ճեմարան Արեւելեան Լեզուաց. LINK (backup)
  • Dolatian, Hossep. in review. Translation and commentary on Adjarian 1911 ’Armenian dialectology’. Unpublished manuscript. LINK

Some other surveys or survey-like work.

  • Work with historical value
    • Adjarian, Hratchia. 1899. Les explosives de l’ancien arménien Étudiées dans les dialectes modernes. In La parole ou revue internationale de rhinologie, otologie, laryngologie et phonétique expérimentale, 119–127. Paris. LINK (backup)
  • Surveys of dialects
    • Ղարիբյան, Արարատ. 1941. Համառոտություն Հայ Բարբառագիտության [Summary of Armenian dialectology]. Երեւան: Պետհամալսարանի տպ. LINK (backup)
    • Գրիգորյան, Ա. Վ. 1957. Հայ բարբառագիտության դասընթաց [Armenian dialectology course]. Երևան: Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin, John A. C. & Amalya A. Khachaturian. 1986. A handbook of Armenian dialectology. Delmar, NY: Caravan Books. LINK
    • Martirosyan, Hrach. 2018. The Armenian dialects. In Geoffrey Haig & Geoffrey Khan (eds.), The languages and linguistics of Western Asia, 46–105. Berlin/Boston: De Gruyter. DOI. LINK (backup)
    • Martirosyan, Hrach. 2019. The Armenian dialects: Archaisms and innovations; description of individual dialects. Bulletin of Armenian Studies / Армянский гуманитарный вестник 5. 164–258. LINK (backup)
  • Theme-base surveys (such as how dialects form the aorist)
    • Ջահուկյան, Գեւորգ Բեգլարի. 1972. Հայ Բարբառագիտության Ներածություն [Introduction to Armenian dialectology]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. LINK
    • Մուրադյան, Հ. Դ., Դ. Մ. Կոստանդյան, Ա. Ն. Հանեյան, Մ. Հ. Մուրադյան & Ա. Վ. Գրիգորյան. 1977. Հայերենի Բարբառագիտական Ատլասի Նյութերի Հավաքման Ծրագիր [Program for the collection of materials for an Armenian dialectological atlas]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
    • Vaux, Bert. 1998. The phonology of Armenian. Oxford: Clarendon Press.
    • Կատվալյան, Վ. Լ., Ա. Ա. Աբրահամյան, Ջ. Ա. Բառնասյան & Հ. Ռ. Խաչատրյան. 2016. Գրական Արեւմտահայերենի եւ ՀՀ Տարածքում Գործառող Կը Ճյուղի Բարբառների Առնչությունները [The relationships between the literary Western Armenian language and the Կը branch dialects in the territory of the Republic of Armenia]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. LINK  (mainly from Old Istanbul, Mush, Karin, Sasun, Diyadin)

Adjarian wrote a series of grammars on modern Armenian, with a focus on standard Armenian but with some small theme-based sketches of different dialects.

  • Աճառյան, Հրաչյա. 1955. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol.Ներածություն. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup)  — introduction
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1952. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 1. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — adjectives and numerals
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1954. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 2. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — pronouns
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1957. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 3. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — nouns
    Աճառյան, Հրաչյա. 1959. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 4.1. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — verbs
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1961. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 4.2. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — verbs
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1965. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 5. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — verbs, adverbs, conjunctions, interjections
  • Աճառյան, Հրաչյա. 1971. Լիակատար քերականություն Հայոց լեզվի [Complete grammar of the Armenian language], vol. 6. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (backup) — phonology

There’s a series called the ‘Dialectological Atlas of Armenian’ or Հայերենի բարբառագիտական ատլաս. The chapters focus on either a specific dialect or some grammatical property.

  • Մուրադյան, Հ. (ed.). 1982. Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 1. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Մուրադյան, Հ. (ed.). 1985. Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 2. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Գալստյան, Անահիտ (ed.). 2010. Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 3. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Կատվալյան, Վ. Լ. & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.). 2016. Հայերենի բարբառագիտական ատլաս [Dialectological atlas of Armenian], vol. 4. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK

Western Armenian

  • Vaux, Bert. 2002. The Armenian dialects of Jerusalem. In Michael Stone (ed.), Armenians in the Holy Land, 231–254. Leuven: Peeters. LINK

I The Antioch or extreme South-Western group

  • Aramo
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 212-214)
    • Ղարիբյան, Ա. Ս. 1958. Հայերենի Նորահայտ Բարբառների Մի Նոր Խումբ [A new group of newly discovered dialects of Armenian]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (page 9-77)
  • Belen (Beylan, Peylan)
    • Ղարիբյան, Արարատ. 1955. Հայերենի մի քանի նորահայտ բարբառներ [Some newly discovered dialects of Armenian]. In Գիտական աշխատությունների ժողովածու, vol. 4, 195–242. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (pages 224-230)
    • Կիւզելեան, Վիգթորյա. 2007. Պէյլանի բարբառը [Dialect of Belen]. Երեւան: «ՎՄՎ-ՊՐԻՆՏ» Հրատարակչություն. LINK
  • General
    • Margoliouth, D. S. 1898. The Syro-Armenian dialect. Journal of the Royal Asiatic Society 30(4). 839–861. http://dx.doi.org/10.1017/S0035869X00146593. LINK
    • Միքայելյան, Սոնա Արայի. 2016. Արաբերենի Ազդեցության Դրսեվորումները Անտիոքի Հայերեն Խոսվածքներ [Manifestations of the influence of Arabic on the Armenian speech of Antioch]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի Անվան Լեզվի Ինստիտուտ. LINK
  • Kabusie
    • Ղարիբյան, Ա. Ս. 1958. Հայերենի Նորահայտ Բարբառների Մի Նոր Խումբ [A new group of newly discovered dialects of Armenian]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (page 78-145)
  • Kessab
    • Ղարիբյան, Արարատ. 1955. Հայերենի մի քանի նորահայտ բարբառներ [Some newly discovered dialects of Armenian]. In Գիտական աշխատությունների ժողովածու, vol. 4, 195–242. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (pages 195-212)
    • Չոլաքեան, Յակոբ. 2009. Քեսապի Բարբառը [The dialect of Kessab]. Երեւան: ԵՊՀ Հրատարակչութիւն. LINK
  • Svedia
    • Ղարիբյան, Արարատ. 1955. Հայերենի մի քանի նորահայտ բարբառներ [Some newly discovered dialects of Armenian]. In Գիտական աշխատությունների ժողովածու, vol. 4, 195–242. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (pages 212-224)
    • Փաշայան, Ա. Ա. 1964. Սվեդիայի բարբառի ձեվաբանությունը [The morphology of the Svedia dialect]. ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների 9. 59–70. LINK
    • Անդրեասյան, Տիգրան. 1967. Սվեդիայի բարբառը: Քիսթինըգի լեզուն [The dialect of Svedia: The language of Kistinik]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի Անվան Լեզվի Ինստիտուտ. LINK
    • Հանանյան, Գաղթուհի Կարապետի. 1995. Սվեդիայի բարբառը (Խտրբեկի խոսվածք) [The dialect of Svedia (Speech of Khtrbek)]. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 192-201)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 2003. Քննություն Կիլիկիայի Բարբառի [Study of the dialect of Cilicia]. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK (page 345-594)
  • Vakifli
    • Dumézil, Georges. 1968. Le parler arménien du Vakifli (Musa daǧi). Revue des Études Arméniennes 5. 31–42. LINK
  • Yozgat
    • Մկրտչյան, Ներսես Ալեքսանի. 2006. Անատոլիայի Նորահայտ Հայ Բարբառները եւ Բանահյուսությունը [Newly discovered Armenian dialects and folklore of Anatolia]. Երեւան: Ա. հ. LINK (page 11-102)

II The Cilicia or South-Western intergroup

  • Cilicia: General, Zeytun, Hadjin
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 199-211)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 368-372)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 349-362)
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 50-64)
    • Գասպարյան, Հ. 1966. Հաճընի բարբառը [The dialect of Hadjin]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Աճառյան, Հրաչյա. 2003. Քննություն Կիլիկիայի Բարբառի [Study of the dialect of Cilicia]. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK (page 5-344)
  • Marash
    • Vaux, Bert. 1996. Vowel harmony in the Armenian dialect of Marash. Association Internationale des Etudes Armeniennes 1–11. LINK

III The Asia Minor or Western group

  • Akn
    • Maxudianz, Mesrop. 1911. Le parler arménien d’Akn. Paris: Libraire Paul Geuthner. LINK (backup)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 222-224)
    • Գապրիէլիան, Մ. Ս. 1912. Ակնայ Գաւառաբարբառը [The Akn dialect]. Վիեննա: Մխիթարեան Տպարան. LINK
    • Vaux, Bert. 1993. Coronal fronting in the Akn dialect of Armenian. Annual of Armenian linguistics 14. 15–29. LINK (backup)
    • Աբրահամյան, Անահիտ. 2016. Ակնը եւ նրա բարբառը [Akn and its dialect]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 7–23. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
  • Arapgir
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 215-221)
    • Դաւիթ-Բէկ, Մելիք Ս. 1919. Արաբկիրի Գաւառաբարբառը [The provincial dialect of Arapgir]. Վիէննա: Մխիթարեանց տպարան. LINK
    • Зурикьян, М. М. 1993. Тайны диалекта [Secrets of the dialect]. Волгоград: Комитет по печати. LINK
  • Ayntab or Gaziantep
    • Vaux, Bert. 2000. Notes on the Armenian dialect of Ayntab. Annual of Armenian linguistics 20. 55–82. LINK
  • Evdokia
    • General
      • Գազանճեան, Յովհաննէս. 1899. Եւդոկիոյ Հայոց Գաւառաբարբառը [The provincial dialect of the Armenians of Evdokia]. Վիեննա: Մխիթարեան տպարան. LINK (backup)
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 232-238)
      • Խաչատրյան, Հասմիկ. 2016. Եվդոկիայի միջբարբառը [The interdialect of Evdokia]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 60–94. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
    •  Merzifon
      • Թումայեան, Կարապետ. 1930. Մարզուանի Գաւառաբարը [Provincial dialect of Merzifon]. Վիեննա: Մխիթարեան Տպարան. LINK
  • Istanbul (Constantinople)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 249-257)
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 155-168)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1941. Քննություն Պոլսահայ Բարբառի [Study of the Armenian dialect of Istanbul]. Երեւան: Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 355-364)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 298-314)
    • Սվազլեան, Վերժինէ. 2000. Պոլսահայոց բանահիւսութիւնը [The folklore of the Armenians of Constantinople]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ «Գիտութիւն» Հրատարակչութիւն. LINK
    • Յակոբ Այվազ. 2003. Լուցիքա Տուտու [Loutsika Doudou]. Ստանպուլ: Արաս. LINK
    • Кочар, М.Р. 1981. Турецкие элементы в языке константинопольских армян : лекция [Turkish elements in the language of the Armenians of Constantinople: Lecture]. Ереван: Изд-во Ереванского университета. LINK
  • Karin or Erzurum
    • General
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 104-116)
      • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 364-368)
      • Մկրտչյան, Հակոբ Մկրտչի. 1952. Կարնո Բարբառը (Հնչյունաբանություն, Ձեւաբանություն, Բառարան) [The dialect Karin (phonology, morphology, and dictionary)]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK
      • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 333-349)
      • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 91-102)
      • Bezrukov, Nikita & Hossep Dolatian. 2020. Mobile affixes across Western Armenian: Conflicts across modules. In University of Pennsylvania Working papers in Linguistics, vol. 26, 6. LINK
      • Bezrukov, Nikita. 2022. Caucasus in motion: Dynamic wordhood and morpheme positioning in Armenian and beyond: University of Pennsylvania dissertation. LINK
    • Akhaltskha
      • Tomson – Томсон, Александр. 1887. Лингвистические Исследования [Linguistic research], vol. 1. С.- Петербургъ: Тип. Е. Евдокимова. LINK
    • Shirak
      • Բաղդասարյան-Թափալցյան, Ս. Հ. 1970. Շիրակի դաշտավայրի բարբառային նկարագիրը [Dialect description of the Shirak valley]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 6. 51–60. LINK
      • Գեւորգյան, Լուսինե. 2014. Շիրակի տարածքի խոսվածքների հնչյունական զուգաբանությունների փոխհարաբերությունները [Co-relations of phonetic confronta- tions of Shirak region]. Gyumri State Pedagogical Institute after M. Nalbandyan: Scientific proceedings 65–74. LINK
      • Գեւորգյան, Լուսինե. 2016. Շիրակի տարածքի խոսվածքների քերականական զուգաբանությունների փոխհարաբերությունները [Cо-relatiоns оf grammar cоn- frоntatiоns оf Shirak region dialects]. Gyumri State Pedagogical Institute after M. Nalbandyan: Scientific proceedings 14–27. LINK
  • Kayseri
    • Անթոսյան, Սամուել Մինասի. 1961. Կեսարիայի Բարբառը [The dialect of Kayseri]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Kharberd-Yerznka
    • General
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 167-173)
      • Վարդանեան, Գուրգէն Տէր. 1968. Երզնկա-Կամախ գաւարաբարբառը եւ ազգագրական յուշեր [Yerznka-Kamakh provincial dialect and and ethnographic memoirs]. Երուսաղէմ: Տպ. Սրբոց Հակոբեանց. LINK
      • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 22-36)
      • Կոստանդյան, Դ. Մ. 1972. Երզնկայի բարբառի հնչույթային համակարգը [The phonetic system of the Yerznka dialect]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 5. 43–52. LINK
      • Կոստանդյան, Դարիկո Մեսրոպի. 1979. Երզնկայի Բարբառը [The dialect of Yerznka]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
      • Կոստանդյան, Դ. Մ. 1982. Խարբերդի բարբառի հնչյունբանական եւ ձեւաբանական հիմնական առանձնահատկությունները [The main phonetic and morphological features of the Kharberd dialect]. In Հ. Մուրադյան (ed.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 1, 241–272. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Dersim
      • Բաղրամյան, Ռ.Հ. 1960. Դերսիմի Բարբառային Քարտեզը [Dialectal map of Dersim]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK
    • Palu
      • Սարգիսեան, Հարութիւն Ք. Հ. 1932. Բալու իր սովորոյթները կրթական ու իմացական վիճակը եւ բարբառը [Palu: Its customs, state of education, state of knowledge, and knowledge status, and dialect]. Գահիրէ: Տպ. Սահակ-Մեսրոպ. LINK
  •  Khodorchur
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 112-113)
    • Բաղրամյան, Ռ. Հ. 1976. Խոտրջուրի Բարբառը [The dialect of Khodorchur]. Պատմա-բանասիրական հանդես 3. 95–105. LINK
    • Կոստանդյան, Դ. Մ. 1985. Խոտրջուրի բարբառային յուրահատկությունների լեզվաաշխարհագրական բնութագիրը [Linguistic-geographic characteristics of the peculiarities of the Khodorchur dialect]. In Հ. Մուրադյան (ed.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 2, 46–68. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Vaux, Bert. 2012. The Armenian dialect of Khodorjur. In Aram Arkun & Victoria Rowe (eds.), Khodorchur: Lost Paradise. Memories of a land and its people, 555−572. Monterey, CA: Mayreni Publishing. LINK
  • Malatya
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 196-198)
    • Դանիելյան, Թ. 1964. Մալաթիայի բարբառի հոլովումն ու խոնարհումը [Declension and conjugation of the dialect of Malatya]. Պատմա-բանասիրական հանդես 2. 135–148. LINK
    • Դանիելյան, Թեւան. 1967. Մալաթիայի Բարբառը [The dialect of Malatya]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK
  • New Nakhichevan or Crimea
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 263-269)
    • Աճառեան, Հրաչեայ. 1925. Քննութիւն Նոր-Նախիջեւանի (Խրիմի) Բարբառի [Examination of the New Nakhichevan (Crimea) dialect]. LINK
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 423-433)
    • Даглдиян, А.Х. 2023. Грамматика новонахичеванского [крымского] диалекта армянского языка в сравнении с восточно-армянским и западно-армянским языками [Grammar of the New Nakhichevan [Crimean] dialect of the Armenian language in comparison with the Eastern Armenian and Western Armenian languages]. Ростов-на-Дону, Таганрог: Издательство Южного федерального университета. LINK
  • Nicomedia
    • General
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 214-248)
      • Գեւորգյան, Գայանե. 2016. Նիկոմեդիայի խոսվածքի ընդհանուր բնութագիրը [Gen- eral characteristics of the speech of Nicomedia]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 39–59. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
    • Adapazar
      • Գեւորգյան, Գայանե. 2017. Ադափազարի Խոսվածքի Բարբառային Յուրահատկությունների Ընդհանուր Բնութագիրը [General characteristics of the dialectal peculiarities of Adapazar speech]. In Վ. Լ. Կատվալյան, Գ. Կ. Խաչատրյան & Վ. Գ. Համբարձումյան (eds.), Գիտական Հոդվածների Ժողովածու. Ժողովածուն Նվիրվում է Գրիգոր Ղափանցյանի Ծննդյան 130-Ամյակին, 88–109. Երեւան: «Ասողիկ». LINK
    • Aslanbeg
      • Աճառեան, Հրաչեայ. 1898. Ուսումնասիրթիւններ Հայկական Գաւառաբանութեան [Studies on Armenian provinces]. Վենետիկ: Ս. Ղազար. LINK
      • Vaux, Bert. 2001. The Armenian dialect of Aslanbeg. Annual of Armenian Linguistics 21. 31–64. LINK
  • Sebastia
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 225-231)
  • Şebinkarahisar
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 174-177)
    • Խաչատրյան, Հ. Ս. 1985. Շապին Գարահիսարի Բարբառ (Հոլովումը եւ Խոնարհումը) [Dialect of Şebinkarahisar (declension and conjugation)]. In Հ. Մուրադյան (ed.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 2, 136-159. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Sivrihisar
    • Մկրտչյան, Ներսես Ալեքսանի. 2006. Անատոլիայի Նորահայտ Հայ Բարբառները եւ Բանահյուսությունը [Newly discovered Armenian dialects and folklore of Anatolia]. Երեւան: Ա. հ. LINK (page 104-201)
  • Smyrna
    • Anonymous. 1835. Քերականութիւն Անգղիարէն Եւ Հայերէն [Grammar of English and Armenian]. Յիզմիր: Ի տպարանի Ամերիգացւոց. LINK (page 194-202)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 239-240)
    • Vaux, Bert. 2012. The Armenian dialect of Smyrna. In Richard Hovannisian (ed.), Armenian Smyrna/Izmir: The Aegean Communities, 111–126. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers. LINK
  • Stanoz or Yenikent
    • Մկրտչյան, Ներսես Ալեքսանի. 2006. Անատոլիայի Նորահայտ Հայ Բարբառները եւ Բանահյուսությունը [Newly discovered Armenian dialects and folklore of Anatolia]. Երեւան: Ա. հ. LINK (page 203-222)
  • Trabzon
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 178-183)
  • Մուրաղջա Յայլա Չալղարա
    • Մկրտչյան, Ներսես Ալեքսանի. 2006. Անատոլիայի Նորահայտ Հայ Բարբառները եւ Բանահյուսությունը [Newly discovered Armenian dialects and folklore of Anatolia]. Երեւան: Ա. հ. LINK (page 224-241)

IV The Hamshen or North-Western intergroup

  • Edessa or Urfa
    • Ղարիբյան, Ա. Ս. 1958. Հայերենի Նորահայտ Բարբառների Մի Նոր Խումբ [A new group of newly discovered dialects of Armenian]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK (page 146-180)
    • Հանեյան, Ա. Ն. 1982. Եդեսիայի բարբառը [The dialect of Edessa]. In Հ. Մուրադյան (ed.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 1, 184–240. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Vaux, Bert. 2006. The Armenian dialects of Tigranakert/Dikranagerd and Urfa. In Richard G. Hovannisian (ed.), Armenian Tigranakert/Diarbekir and Edessa/Urfa, 191–207. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers. LINK (backup)
  • Hamshen
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 184-195)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 345-355)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1947. Քննություն Համշենի Բարբառի [Study of the dialect of Hamshen]. Երեւան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն. LINK
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 405-422)
    • Dumézil, Georges. 1964. Notes sur le parler d’un arménien musulman de Hemşin. In Mémoires de l’Académie Royale de Belgique. Classe des Lettres 57.4, Brussels: Palais des Académies. LINK
    • Dumézil, Georges. 1965. Notes sur le parler d’un arménien musulman d’Ardala. Revue des Études Arméniennes 2. 135–142. LINK
    • Dumézil, Georges. 1967. Trois récits dans le parler des arméniens musulmans de Hemşhin. Revue des Études Arméniennes 4. 19–35. LINK
    • Dumézil, Georges. 1986. Un roman policier en arménien d’Ardala. Revue des Études Arméniennes 20. 7–27. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 65-76)
    • Vaux, Bert, Sergio La Porta & Emily Tucker. 1996. Ethnographic materials from the Muslim Hemshinli with linguistic notes. Annual of Armenian linguistics 17. 25–45. LINK
    • Vaux, Bert. 2001. Hemshinli: The forgotten Black Sea Armenians. Journal of Armenian Studies 6. 47–71. LINK
    • Bläsing, Uwe. 2003. Some aspects of Armenian-Turkish language contacts in the Hamshen area. Annual of Armenian linguistics 22–23. 7–16. LINK
    • Vaux, Bert. 2007. Homshetsma: The language of the Armenians of Hamshen. In Hovann Simonian (ed.), The Hemshin: History, society and identity in the highlands of northeast Turkey, 257–278. London and New York: Routledge. LINK
    • Վարդանյան, Սերգեյ. 2009. Կրոնափոխ համշենահայերի բարբառը, բանահյուսությունը եվ երգարվեստը [The dialect, folklore and song art of the converted Hamshen Armenians]. Երեւան: ԵՊՀ Հրատարակչություն. LINK
    • Özkan, Mahir. 2022. Hamşentsnag – Hemşince. İstanbul: Aras Yayınları. LINK

V (III-VI) The Artial (Transylvania, Ardeal) or extreme North-Western intergroup

  • Austro-Hungary, Suceava, or Transylvania
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 270-280)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1953. Քննություն Առտիալի բարբառի [An examination of the Artial dialect]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
    • Siruni, H. Dj. 1968. Considérations sur le dialecte arménien des pays roumains, vol. 7. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 11-21)

VI The Mush / Tigranakert or South-Central group

  • Mush
    • General
      • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1875. Материалы Для Изучения Армянских Наречий [Materials for the study of Armenian dialects]. Санктпетербур: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (part 2) (backup)
      • Mseriants – Мсерианц, Левон Зармайрович. 1897. Этюды По Армянской Диалектологии. Ч. 1: Сравнительная Фонетика Мушского Диалекта в Связи с Фонетикою Грабара [Etudes on Armenian dialectology. Part 1: Comparative phonetics of the Mush dialect in connection with the phonetics of the Grabar]. Москва: Университет. тип. LINK (backup)
      • Msériantz, Lévon. 1899. Notice sur la phonétique du dialecte arménien de Mouch. In Actes du onzième Congrès international des orientalistes, Paris 1897, vol. 1, 299–316. LINK (backup)
      • Mseriants – Мсерианц, Левон Зармайрович. 1901. Этюды По Армянской Диалектологии. Ч. 2: Сравнительная Морфология Мушского Диалекта в Связи с Морфологией Грабара и Среднеармянского [Etudes on Armenian dialectology. Part 2: Comparative morphology of the Mush dialect in connection with the morphology of Grabar and Middle Armenian]. Москва: Университет. тип. LINK
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 116-139)
      • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 362-398)
      • Բաղդասարյան-Թափալցյան, Սիրուշ Հասրաթի. 1958. Մշո բարբառը [Dialect of Mush]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
      • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 134-178)
      • Շահնազարեան, Սմբատ. 1972. Մշոյ բարբառը եւ իր ժողովուրդին դիմաստուերը [The dialect of Mush and a sketch of its people]. Պէյրութ: տպ. Սեւան. LINK
      • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 128-141)
      • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր, Գիրք 1: Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal summary of the Republic of Armenian; Book 1, Gegharkunik Province]. Երեւան: Ասողիկ հրատարակչություն. LINK (page 17-43)
      • Կատվալյան, Վ., Հ. Խաչատրյան & Գ. Մկրտչյան. 2021. Հայաստանի Հանրապետության բարբառային համապատկեր: Նյութեր: Պրակ Ա.: Գեղարքունիք [Dialectal overview of the Republic of Armenia. Materials: Part A. Gegharkunik]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ. LINK
    • Alashkert
      • Մադաթյան, Քերոբ Մկրտչի. 1985. Ալաշկերտի Խոսվածքը [Alashkert speech]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Ardzap or Sağlıksuyu
      • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 69-92)
      • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր, Գիրք 1: Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal summary of the Republic of Armenian; Book 1, Gegharkunik Province]. Երեւան: Ասողիկ հրատարակչություն. LINK (page 82-85)
    • Manazkert
      • Բառնասյան, Հասմիկ. 2016. Մանազկերտի Դերիկ գյուղի խոսվածքը [The speech of Derik village of Manazkert]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 24–38. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
    • Paghesh
      • Տարօնեան, Եդուարդ. 1961. Բաղէշի նահանգի Խուլթիկ (Արըդաղ) գիւղի բարբառը [The dialect of the Khultik (Arıdağ) village of the Paghesh province]. Անթիլիաս: Տպարան Կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ. LINK
  • Rodosto
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 258-262)
    • Մեսրոպյան, Հայկանուշ. 2016. Ռոդոսթոյի կամ բուլղարահայերի բարբառի ընդհանուր նկարագիրը [A general description of the dialect of Rodosto or Bulgarian Armenians]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 95–118. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
  • Sasun
    • Պետոյան, Վարդան Ավետիսի. 1954. Սասունի Բարբառը [The dialect of Sasun]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 398-404)
    • Պետոյան, Վարդան Ավետիսի. 2016. Սասուն [Sasun]. Երեւան: «Նախաբեմ». LINK — this is a reprint of the 1954 book but it’s unclear what changes were made.
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 169-178)
  • Tigranakert
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 159-166)
    • Հանեյան, Անահիտ Նշանի. 1978. Տիգրանակերտի Բարբառը [The dialect of Tigranakert]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 213-223)
    • Vaux, Bert. 2006. The Armenian dialects of Tigranakert/Dikranagerd and Urfa. In Richard G. Hovannisian (ed.), Armenian Tigranakert/Diarbekir and Edessa/Urfa, 191–207. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers. LINK (backup)

VII (VI-VIII) The Van or Southern intergroup

  • Diyadin
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 145-146)
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 122-134)
    • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր, Գիրք 1: Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal summary of the Republic of Armenian; Book 1, Gegharkunik Province]. Երեւան: Ասողիկ հրատարակչություն. LINK (page 60-66)
  • Moks
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 146-147)
    • Մուրադյան, Մ. Հ. 1982. Ուրվագիծ Մոկսի բարբառի [An outline of the Moks dialect]. In Հ. Մուրադյան (ed.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս (Ուսմնասիրություններ եւ նյութեր) [Dialectological atlas of Armenian (Studies and materials)], vol. 1, 108–183. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Shatakh
    • Մուրադյան, Մարլենա Հայրիկի. 1962. Շատախի Բարբառը [The dialect of Shatakh]. Երեւան: Երեւանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
  • Van
    • Adjarian, H. 1901. Lautlehre des Van-Dialekts. Zeitschrift für armenische Philologie 1. 74–86, 121–138. LINK (backup)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 140-158)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 340-345)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 314-333)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1952. Քննություն Վանի Բարբառը [Study of the the dialect of Van]. Երեւան: Երեւանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 224-239)
  • Vaspurakan
    • Միքաելյան, Ժաննա. 2009. Վասպուրականի խոսվածքների քմային ձայնավորները Համաժմանակյա եվ տարաժամանակյա քննություն [The palatal vowels of the vernacular of Vaspurakan: A contemporaneous and intercontemporary examination]. Երեւան: Նաիրի. LINK
  • Vozim
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 147-149)
    • Արեւիկյան, Ա. Ի. 1967. Ոզմի Բարբառը (Ձեւաբանություն, Գոյական, Ածական, Թվական) [The dialect of Vozim (morphology: Noun, adjective, numeral)]. Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների 5. 66–78. LINK

Eastern Armenian

General

  • Iranian Armenian
    • Shakibi, Jami Gilani & Hermik Bonyadi. 1995. A short survey of the Armenian language: Tehranidialect. Nashville, TN: Babylonia Language and Translation Center. LINK
    • Sharifzadeh, Afsheen. 2015. On “Parskahayeren”, or the language of Iranian Armenians. LINK
    • Dolatian, Hossep, Sharifzadeh, Afsheen & Vaux, Bert. Forthcoming. A grammar of Iranian Armenian: Parskahayeren or Iranahayeren. (Languages of the Caucasus). Berlin: Language Science Press. LINK

VIII The Khoy / Maragha or South-Eastern group

  • Maragha
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 281-287)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1926. Քննություն Մարաղայի Բարբառի [Examination of the Maragha dialect]. LINK
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 321-334)
  • Urmia and Khoy
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 74-76)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 284, 288-290)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 262-286, 334-336)
    • Ասատրյան, Մանվել. 1962. Ուրմիայի (Խոյի) Բարբառը [Dialect of Urmia or Khoy]. Երեւան: Երեւանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 240-253) 

IX The Ararat or North-Eastern group

  • Ararat
    • Բաղդասարյան-Թափալցյան, Ս. Հ. 1973. Արարատյան բարբառի խոսվածքները Հոկտեմբերյանի շրջանում [Vernaculars of the Ararat dialect in the Hoktemberyan region]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Մարկոսյան, Ռազմիկ Արարատի. 1989. Արարատյան Բարբառ [The dialect of Ararat]. Երեւան: Լույս. LINK
  • Artvin
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 291-292)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 242-262)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 435-452)
    • Ալավերդյան, Ս. Ա. 1968. Արդվինի Բարբառի Ձեւաբանության Մի Քանի Առանձնահատկությունները [Some features of the morphology of the dialect of Artvin]. Պատմա-բանասիրական հանդես 3. 229–240. LINK
    • Vaux, Bert. 2010. The Armenian dialect of Artvin. LINK (backup)
  • Astabad
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 44-45)
  • Astrakhan
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 24-25) 
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 82-86)
  • Bashkent or Bashgyugh (Հին Բաշգյուղ)
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 178-194)
  • Bayazet
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 44-45)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 224-225)
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 11-53)
    • Կատվալյան, Վիկտոր. 2016. Բայազետի Բարբառը եւ Նրա Լեզվական Առնչությունները Շրջակա Բարբառներ [The dialect of Bayazet and its linguistic relationships with surrounding dialects]. Երեւան: «Ասողիկ» Հրատարակչություն. LINK
    • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր, Գիրք 1: Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal summary of the Republic of Armenian; Book 1, Gegharkunik Province]. Երեւան: Ասողիկ հրատարակչություն. LINK (page 44-59)
    • Կատվալյան, Վ., Հ. Խաչատրյան & Գ. Մկրտչյան. 2021. Հայաստանի Հանրապետության բարբառային համապատկեր: Նյութեր: Պրակ Ա.: Գեղարքունիք [Dialectal overview of the Republic of Armenia. Materials: Part A. Gegharkunik]. Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ. LINK
  • Maku
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 93-121)
    • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Մակուի Խոսվածքը Գեղարքունիքի Մարզում [Maku speech in the region of Gegharkunik]. In Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր. Գիրք 1 Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal overview of the Republic of Armenia, volume 1, Region of Gegharkunik], 73–81. Երեւան: Ասողիկ. LINK
  • New Julfa
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 76-103)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 87-91)
    • Աճառյան, Հրաչյա. 1940. Քննություն Նոր-Ջուղայի Բարբառի [Examination of the New Julfa dialect]. LINK
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 224-232)
    • Vaux, Bert. 1997. The phonology of voiced aspirates in the Armenian dialect of New Julfa. In Nicholas Awde (ed.), Armenian perspectives. 10th anniversary conference of the Association Internationale des Études Arméniennes, 231–248. Richmond, Surrey: Curzon. LINK
  • Noratus
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1972. Հայերեն բարբառներ. Սեւանա լճի ավազանի խոսվածքնե [Armenian dialects. Vernaculars at the basin of Lake Sevan]. Երեւան: Հայկական Պետական Մանկավարժական Ինստիտուտ. LINK (page 53-69)
  • Salmast
    • Vaux, Bert. 2022. The Armenian dialect of Salmast. Unpublished manuscript. LINK
  •  Shamshadin
    • Մեժունց, Բարմիկ Խաչատուրի. 1989. Շամշադին–Դիլիջանի Խոսվածքը [Shamshadin-Dilijan speech]. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն. LINK
  • Talvorik
    • Մկրտչյան, Գարիկ. 2016. Տալվորիկ-Մոտկանի բարբառի դիրքը հայերենի բարբառների շարքում եւ նրա առանձնահատկությունները [The position of the Talvorik-Motkan dialect among the Armenian dialects and its characteristics]. In Վ. Լ. Կատվալյան & Ա. Ա. Աբրահամյան (eds.), Հայերենի բարբառագիտական ատլաս, vol. 4, 119–135. Երեւան: «Աստղիկ» հրատարակչություն. LINK
  • Tabriz
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 46)
  • Tbilisi or Tiflis
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 26) 
    • Tomson – Томсон, Александр. 1890. Историческая Грамматика Современного Армянского Языка Города Тифлиса [Historical grammar of the modern Armenian language of the city of Tiflis]. С.-Петербургъ: Тип. Е. Евдокимова. LINK (backup)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 52-60)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 194-212)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 233-250)
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 202-212)
  • Vayots Dzor
    • Վարդանյան, Արդակ. 2004. Վայոց Ձորի միջբարբառը [The inter-dialect of Vayots Dzor]. Երեւան: «Տիգրան Մեծ» հրատարակչություն. LINK
  • Yerevan
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 25)
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 37-51)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 164-180)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 205-232)

X (IX-XI) The Karabakh / Shamakhi or extreme North-Eastern intergroup

  • Aresh
    • Բաղրամյան, Ռուբեն. 1979. Արեշի Բարբառը [The dialect of Aresh].
      Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների 5(5). 79–87. LINK
    • Լուսենց, Աշոտ Ղուկասի. 1982. Արեշի բարբառը [The dialect of Aresh]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK
  • Burdur
    • Մկրտչյան, Ն. Ա. 1966. Բուրդուրի բարբառի ձեւաբանությունը [Morphology of the Burdur dialect]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 1. 49–61. LINK
    • Մկրտչյան, Ներսես. 1971. Բուրդուրի Բարբառը [The dialect of Burdur]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Karadagh
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 70-71)
    • Բաղրամյան, Ռ. Հ. 1985. Ղարադաղի Միջենթաբարբառը [The intermediate subdialect of Karadagh]. Պատմա-բանասիրական հանդես 1. 185–194. LINK
  • Kapan
    • Մանուչարյան, Սվետլանա Ս. 2020. Կապանի տարածաշրջանի խոսվածքները [Vernaculars of the Kapan region]. Երեւան: Արմավ հրատարակչություն. LINK
  • Karabakh
    • General
      • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 55-73)
      • Աճառեան, Հրաչեայ. 1901. Քննություն Ղարաբաղի Բարբառի [Study of the dialect of Karabakh]. Վաղարշապատ: Տպարան Մայր Աթոռաց Ս Էջմիածնի. LINK
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 61-76)
      • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 180-194)
      • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 251-284)
      • Դավթյան, Կարո Ստեփանի. 1966. Լեռնային Ղարաբաղի Բարբառային Քարտեզը [Dialectal map of Mountainous Karabakh]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն. LINK
      • Ալավերդյան, Ս. 1970. Ղարաբաղի բարբառի հնչունային առանձնահատկության մասին [About the phonetic characteristics of the Karabakh dialect]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 3. 78–82. LINK
      • Զաքարյան, Մ. 2000. Ձայնավորների եւ երկհնչյունների հնչունափոխությունը ագուլիսի բարբառում [Phonetic change of vowels and diphthongs in the Agulis dialect]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 2. 23–28. LINK
      • Սարգսյան, Արմեն Յուրիկի. 2013. Ղարաբաղի Բարբառի Բառարան [Dictionary of the Karabakh dialect]. Երեւան: Էդիթ Պրինտ. LINK (backup) page 5-26
    • Gandzak
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 70)
      • Կատվալյան, Վիկտոր. 2018. Հայաստանի Հանրապետության Բարբառային Համապատկեր, Գիրք 1: Գեղարքունիքի Մարզ [Dialectal summary of the Republic of Armenian; Book 1, Gegharkunik Province]. Երեւան: Ասողիկ հրատարակչություն. LINK (page 67-72)
    • Gazakh
      • Adjarian 1911 (arm,eng; page 70)
    • Goris
      • Մարգարյան, Ալեքսանդր Սիմոնի. 1975. Գորիսի Բարբառը [The dialect of Goris]. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն. LINK
      • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 37-49)
      • Vaux, Bert & Ariwan Suhairi. In review. Vowel harmony in the Armenian dialect of Goris. LINK
    • Hadrut
      • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 474-494)
      • Պողոսյան, Արմենակ Մովսեսի. 1965. Հադրութի բարբառը [The dialect of Hadrut]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
    • Nuzger
      • Բաղրամյան, Ռուբեն. 1984. Նուզգերի Խոսվածքը [The vernacular of Nuzger]. Լրաբեր հասարակական գիտությունների 11(11). 40–47. LINK
  • Kirzen
    • Բաղրամյան, Ռ. 1958. Կռզենի Բարբառի Ուսումնասիրության Շուրջը [Research on the dialect of Kirzen]. Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների 6. 73–84. LINK
    • Բաղրամյան, Ռ. Հ. 1961. Կռզենի բարբառը [The dialect of Kirzen]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Լեզվի Ինստիտուտ. LINK
  • Lori
    • Ասատրյան, Մանվել Եգորի. 1968. Լոռու Խոսվածքը [The speech of Lori]. Երեւան: «Միտք» Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 103-115)
  • Shamakhi
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 76-81)
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 232-235)
    • Բաղրամյան, Ռուբեն Հարությունի. 1964. Շամախիի բարբառը [The dialect of Shamakhi]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 179-191)

XI The Agulis / Meghri group

  • Agulis or Zok
    • Patkanov – Патканов, Керопэ Петрович. 1869. Исследование о Диалектах Армянского Языка: Филологический Опыт [A study on dialects of the Armenian language: Philological experience]. Санкт-Петербург: Тип. Имп. Акад. наук. LINK (page 27-55)
    • Սարգսեանց, Սարգիս. 1883. Ագուլեցոց Բարբառը. Զօկերի Լեզուն, Լեզվաբանական Հետազոտութիւն [The dialect of Agulis: The Zok language, a linguistic study]. Մոսկվա: Գերբեկի տպարան. LINK
    • Adjarian 1911 (arm,eng; page 92-102)
    • Աճառեան, Հրաչեայ. 1935. Քննութիւն Ագուլիսի Բարբառի [Study of the dialect of Agulis]. Երեւան: Պետական Հրատարակչութիւն. LINK
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 212-224)
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 284-296)
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 1-10)
    • Vaux, Bert. 2008. Zok: The Armenian dialect of Agulis. In Barlow Der Mugrdichian (ed.), In between Paris and Fresno: Armenian Studies in honor of Dickran Kouymjian, 283–301. Costa Mesa, CA: Mazda Press. LINK
  • Kakavaberd
    • Մուրադյան, Հովհաննես Դավթի. 1967. Կաքավաբերդի բարբառը [The dialect of Kakavaberd]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Հրատարակչություն. LINK
  • Karchevan
    • Ղարիբյան 1941 (LINK, backup; page 286-320)
    • Մուրադյան, Հովհաննես Դավթի. 1960. Կարճևանի բարբառը [The dialect of Karchevan]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա. LINK
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 77-90)
    • Vaux, Bert. 1995. Vowel harmony in the Armenian dialect of Karchevan. In Proceedings of the 9th Biennial Non-Slavic Languages Conference, Chicago, May 1995, vol. 9, 1–9. Chicago: Chicago Linguistic Society. LINK
  • Meghri
    • Աղայան, Էդուարդ Բագրատի. 1954. Մեղրու Բարբառը [The dialect of Meghri]. Երեւան: Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հրատարակչություն. LINK
    • Գրիգորյան 1957 (LINK; page 452-474)
    • Greppin & Khachaturian 1986 (LINK; page 116-127)